بررسی اجمالی امکانات کتابخانه هاى ایران، از به کارگیری نرم افزارهای متنوع در این کتابخانه ها حکایت دارد؛ اما برخی از این کتابخانه ها، با آنکه از نرم افزارهای متداول ذخیره و بازیابی اطلاعات استفاده می کنند، هنوز فاقد پایگاه اطلاع رسانى برای دسترسی مخاطبان خود از راه دور به اطلاعات فهرست نویسی شده اند. اگر چه وجود پایگاه های اختصاصی برای بعضی از کتابخانه های کوچک و بزرگ، مشکل دسترسی به منابع همان کتابخانه را کاهش داده است، اما همچنان مشکل پراکندگی این پایگاه ها و سختی دسترسی به این اطلاعات، حل نشده باقی مانده است.

ارائه خدمات متمرکز از سوی برخی تولیدکنندگان نرم افزارهای کتابخانه ای در حوزه کتابخانه های مرتبط با آن نرم افزار، به دلیل محدودیت در همان مجموعه و کندی دسترسى، عملا مانع از فراگیری آنها شده است.

صرف وقت بسیار برای یافتن مشخصات یک کتاب و فقدان اطلاع از محل نگهداری یک منبع کمیاب، با وجود کتابخانه های عمومی و تخصصی متعدد در حوزه دانش های مختلف، از جمله مشکلاتی است که بیشتر دانشجویان و دانش پژوهان، آن را تجربه نموده اند.

توجه به این نکات، ضرورت انسجام بخشی اطلاعات و اطلاع رسانی در عرصه کتاب و کتابخانه را هویدا نموده، تلاش برای حل این مشکلات، گامی بلند در تولید علم به شمار می آید. طراحی پایگاهی فراگیر با قابلیت یکپارچه سازی اطلاعات غیر منسجم کتابخانه های گوناگون، نقشی بسزا در دستیابی گسترده به منابع موجود در کتابخانه های مختلف در سراسر کشور خواهد داشت. بی شک، اطلاع رسانی در باره کتاب و مراکز نگهداری آن در سطح ملى، طالبان علم را در دستیابی به منابع مختلف، به خصوص منابع کمیاب، یاری خواهد رساند.

با توجه به ضرورت ارائه یکجای اطلاعات کتابخانه های ایران در شبکه جهانی اینترنت برای دسترسی سریع محققان به این اطلاعات، راه اندازی «پایگاه اطلاع رسانى کتابخانه های ایران (Lib.ir)»، تلاشی در حد توان برای ایجاد بستری مناسب در مسیر دست یازیدن به اهداف یاد شده است.

مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، بر آن است که با ارائه این خدمت، قدمی مؤثر در دستیابی محققان به منابع پژوهشی بردارد. دسترسی کاربران به اطلاعات کتابخانه های تخصصى، دانشگاهی و عمومی کشور و آشنایی دانش پژوهان با کتابخانه ها و خدمات مختلف آنها و عرضه مجموعه اطلاعاتی که در شناخت کتابخانه ها مؤثرند، از جمله اهداف این پایگاه به شمار می رود.

توجه کاربران پایگاه و مدیران کتابخانه ها را به نکات ذیل، جلب می نماییم:

1. «پایگاه اطلاع رسانى کتابخانه های ایران» در راستای جلب اعتماد کتابخانه ها، وظیفه به روزرسانی و تغییر اطلاعات مرتبط با هر کتابخانه را با نام کاربری اختصاصی بر عهده مدیران آنها قرار می دهد.

2. مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، با مدیریت این پایگاه، صرفا امکان بازیابى، جستجوی ساده و جستجوی پیشرفته اطلاعات کتابخانه ها را در کمترین زمان ممکن با استفاده از تکنیک های پیشرفته فراهم آورده است.

3. این پایگاه، غیر انتفاعی است و در ازای ارائه خدمات خود به کاربران عمومی و کتابخانه ها، هزینه ای دریافت نمی نماید.

4. «پایگاه اطلاع رسانى کتابخانه های ایران»، با رعایت امانت، فهرست منابع موجود در هر کتابخانه را بر اساس محتوای ارسالی مدیریت آن کتابخانه، بدون هر گونه تصرفی در اختیار کاربران قرار می دهد. بدیهی است که مسئولیت صحت اطلاعات بر عهده ارسال کننده و حقوق معنوی آن نیز متعلق به همان کتابخانه خواهد بود.

5. این پایگاه، وظیفه ای در ارائه یکجای اطلاعات یک کتابخانه به دیگران ندارد و با توجه به قوانین حقوق و مالکیت معنوى، این کار را برای خود، غیر مجاز می شمارد.

6. امکان دریافت یکی از خروجی های استاندارد (مانند ISO) از نرم افزار مورد استفاده در کتابخانه و تماس با مدیران این پایگاه، از جمله بایسته های عضویت در «پایگاه اطلاع رسانى کتابخانه های ایران» است.

مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ضمن دعوت از تمامی کتابخانه های ایران در به اشتراک گذاردن فهرست مدارک خود، تلاش می نماید تا محققان و دانش پژوهان را در دسترسی به منابع کتابخانه ای مورد نیازشان یاری نماید. امید است این تلاش، رونق فرهنگ کتابخوانی، تسهیل فعالیت های پژوهشى، استفاده از منابع کمتر شناخته شده و معرفی کتابخانه های غنی و حاوی منابع با ارزش را در پی داشته باشد.

قفسه مجازى

«پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران» در راستای رسالت ارائه خدمات به محققان و دانش پژوهان اقدام به راه اندازی بخش قفسه مجازى برای هر یک از کتابخانه ها می کند.

از آنجا که کتابخانه‌های کشور به دلایل مختلف کمتر به مخاطبان خویش امکان ورود به مخزن را داده اند؛ مراجعان برای مشاهده منابع موجود در کتابخانه ها از ارائه خدمات به صورت قفسه باز بهره مند نیستند. با استفاده از قفسه مجازى این امکان برای کاربران فراهم می شود تا منابع موجود در یک کتابخانه را به صورت مجازی در قفسه­های کتابخانه مشاهده و مرور نمایند.

دسترسی به قفسه مجازى، امکان دستیابی به منابع مرتبط و هم موضوع با منبع مورد نظر را برای محققان فراهم می آورد. استفاده از این قابلیت امکان مشاهده هر منبع در قفسه کتابخانه به شکل مجازی را فراهم آورده و آشنایی با کتاب های جدیدی که مخاطب هیچ اطلاعاتی از آنها ندارد را برای شخص به وجود می آورد. با استفاده از این امکان مى توان کتب مرتبطی چون شرح، تفسیر یا ترجمه یک کتاب را به دست آورد و با آن آشنا شد. همچنین در این روش سایر آثار یک مولف نیز در دسترس کاربر قرار خواهد گرفت.

شرط بکارگیری از این قابلیت، برخورداری کتابخانه از یکی از انواع رده بندیهای رایج چون کنگره و دیوئی است. به این ترتیب کاربران پس از جستجوی یک منبع در چنین کتابخانه هایی می‌توانند تمام منابع قبلی و بعدی مرتبط با آن را در قفسه مجازى مشاهده و پیمایش نمایند.

شرایط و مراحل عضویت کتابخانه ها

شرایط عضویت: بر اساس تصمیم شورای سیاست گذاری پایگاه، کتابخانه هایی که در یکی از سه گروه ذیل قرار گیرند می تواند درخواست عضویت در پایگاه را ارسال نمایند:

1.       کتابخانه های تخصصی (کتابخانه هایی که کتاب های آن حول یک موضوع خاص گردآوری شده باشد)

2.       کتابخانه های دانشگاهى

3.       کتابخانه های عمومی با حداقل ده هزار جلد یا هشت هزار عنوان کتاب

همچنین بهره برداری کتابخانه  از نرم افزارهای متداول، برای ذخیره و بازیابی اطلاعات و  امکان ایجاد خروجى  استاندار مانند: , ISO ,CSV، XML و ... از نرم افزار مورد استفاده کتابخانه از دیگر شرایط عضویت در پایگاه است.

مراحل عضویت: طی مراحل عضویت در پایگاه به شرح ذیل است:

1.       ارسال درخواست عضویت با استفاده از بخش «ارتباط با ما» و ارسال رونوشت آن به نمابر : 7785050-0251

2.       دریافت کد اختصاصی کتابخانه و رمز عبور ویژه از طریق نشانی پست الکترونیک ارسالی برای عضویت در پایگاه.

3.       تکمیل فرم معرفی کتابخانه برای آشنایی کاربران با کتابخانه و انواع خدمات آن.

4.       ارسال اطلاعات کتابخانه به پایگاه و به روزرسانی آن در فواصل منظم.

 کتابخانه های عضو در پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه های ایران مى توانند با استفاده از نشانی (URL) اختصاصی زیر :

«کد اختصاصی کتابخانهhttp://www.lib.ir/Libview/DocList.aspx?id=»

از خدمات جستجوی پایگاه به شکل ویژه استفاده نمایند.

برگرفته از سایت lib.ir